Hiểu rõ hơn về trùng loa kèn (Epistylics) ở cá Koi

Dọc theo dải vảy của cá xuất hiện các đốm trắng nhỏ giống hạt gạo. Những đốm này mở rộng và lan truyền trên da cá, gây ra hiện tượng xung huyết và sự nổi mẩn đỏ. Bệnh này là do trùng loa kèn Epistylis gây ra. Dù cá Koi có thể khỏe mạnh, nhưng đôi khi cũng có thể mắc phải bệnh này. Do đó, cần có kiến thức chuyên môn để chẩn đoán và điều trị bệnh Epistylis ở cá Koi, nhằm bảo vệ sức khỏe của cá Koi trong ao nuôi của bạn.

1. Khái niệm về bệnh trùng loa kèn (Epistylis) ở cá Koi

1.1 Epistylis là gì?

Epistylis là một loại động vật nguyên sinh không phải là ký sinh trùng. Chúng sống trên cơ thể cá và thức ăn chính của chúng là vi khuẩn có trong môi trường sống. Epistylis có hình dạng tương tự hoa loa kèn hoặc chuông úp ngược và di chuyển bằng cách sử dụng tiêm mao. Sự xuất hiện của Epistylis trên cá Koi có thể gây ra các vấn đề sức khỏe và gây tổn thương cho da và vảy của cá.

Bệnh Epistylis ở cá Koi có triệu chứng ban đầu là xuất hiện những đốm trắng như hạt gạo trên cơ thể và vây cá. Khi bệnh tiến triển, những đốm trắng này lan rộng và gây ra tình trạng lở loét. Điều đáng chú ý là bệnh Epistylis không chỉ gây tổn hại đến sức khỏe của cá mà còn ảnh hưởng đến giá trị thẩm mỹ của chúng.

Hình ảnh trùng Epistylis dưới kính hiển vi

2. Triệu chứng nhận biết cá Koi mắc bệnh trùng loa kèn

Dấu hiệu nhận biết chứng bệnh này là đốm trắng hình hạt gạo, da cá xung huyết, nổi mẩn đỏ.

2.1 Triệu chứng giai đoạn đầu

Trong giai đoạn ban đầu của quá trình lây nhiễm, không có dấu hiệu bên ngoài rõ ràng nào trên cá Koi bị nhiễm bệnh mà có thể quan sát được. Tuy nhiên, có thể thấy những thay đổi về hành vi của cá, như lắc lư hoặc treo mình trong nước.

Các bất thường ban đầu của bệnh loét có thể được nhận biết qua các triệu chứng sau:

• Xuất hiện của 1 đến 2 đốm trắng hình hạt gạo trên bề mặt cơ thể cá, đặc biệt là gần đường biên của các vảy.
• Những đốm trắng này sẽ lan rộng và phát tán ra các vị trí khác trên cơ thể cá. 
• Khi cá Koi bị nhiễm bệnh, nhìn từ bên ngoài, những đốm trắng này khá khó thấy, giống như các hạt gạo trắng. Chúng có thể được coi là dấu hiệu ban đầu của bệnh loét.

Cá Koi mắc bệnh trùng loa kèn Epistylis sẽ đốm trắng hình hạt gạo trên thân

Dấu hiện nhận biết cá Koi mắc bệnh trùng loa kèn

2.2 Triệu chứng giai đoạn giữa cho đến thời kỳ cuối

Triệu chứng ban đầu của bệnh là sự lan rộng dần của đốm trắng trên da cá, đồng thời da bắt đầu bị xung huyết và xuất hiện nổi mẩn đỏ. Theo thời gian, tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn, cá sẽ bị xù vảy ở những vị trí có đốm trắng, da xung quanh khu vực bị nhiễm bệnh cũng bị xung huyết và các vảy sẽ tróc ra, tạo thành lở loét giống như tình trạng bị sâu đục.

Ngoài ra, do da cá bị lở loét, bùn bẩn trong ao sẽ dễ dàng bám vào vùng bị tổn thương, gây ra các bệnh như bệnh nấm do nước bẩn. Đồng thời, cá cũng có thể có hành vi cọ xát cơ thể để giảm ngứa và khó chịu.

Trong giai đoạn cuối của bệnh, cá sẽ nổi lên gần mặt nước và từ chối ăn, thể hiện sự suy yếu và tình trạng bệnh nghiêm trọng.

Giai đoạn trở nặng, da cá Koi xung quanh khu vực bị nhiễm bệnh cũng bị xung huyết và lở loét

3. Phương pháp điều trị bệnh trùng loa kèn Epistylis ở cá Koi

3.1 Điều trị giai đoạn đầu 

Để điều trị giai đoạn đầu khi chỉ có sự xuất hiện của những đốm trắng, bạn có thể sử dụng các phương pháp sau:

a. Sử dụng Methylene Blue (Xanh Methylen): Liều lượng 1-2g Methylene Blue trên 1 tấn nước.

b. Sử dụng Malachite Green (Xanh Malachite): Liều lượng 0.1-0.2g Malachite Green trên 1 tấn nước.

c. Bôi dung dịch Malachite Green lên da cá cách nhau một vài ngày. Cần chú ý sử dụng một lượng vừa đủ, vì dung dịch Malachite Green có thể gây hại cho cá nếu thấm qua da.

d. Tắm cá bằng nước muối 2% trong thời gian ngắn: Đặt cá trong nước muối có nồng độ 2% trong khoảng 10 phút với liều lượng 20kg muối trên 1 tấn nước, thực hiện tắm cách nhau một ngày cho đến khi cá hồi phục. Lưu ý tuân thủ chặt chẽ thời gian tắm do nồng độ muối cao. Đồng thời, đảm bảo nhiệt độ và pH của nước không thay đổi quá đáng kể.

e. Bôi dung dịch Dilute Iodine Tincture (dung dịch cồn iod) lên vùng da bị tổn thương, bôi cách nhau một ngày. Lưu ý không bôi lên những vùng da không bị tổn thương để tránh làm tổn hại cho các tế bào da không nhiễm bệnh.

3.2 Điều trị khi diễn ra tình trạng lở loét

Đối với trường hợp đã xuất hiện lở loét và có triệu chứng nghiêm trọng hơn, được coi là nhiễm trùng thứ cấp do vi khuẩn gây ra, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:

a. Tắm cá bằng Sodium Nifurstyrenate: Liều lượng 10-20g Sodium Nifurstyrenate 10% trên 1 tấn nước và tắm trong vòng 5-7 ngày.

b. Tắm cá bằng Oxytetracycline HCl: Liều lượng 30-50g Oxytetracycline HCl 10% trên 1 tấn nước và tắm trong 5-7 ngày.

c. Tắm cá bằng Axit Oxolinic: Liều lượng 100ml Axit Oxolinic (dùng cho tắm thuốc) trên 1 tấn nước và tắm trong 5-7 ngày.

d. Sử dụng Oxytetracycline HCl (chỉ dùng cho cá ăn): Liều lượng 0.5g Oxytetracycline HCl 10% cho mỗi kg trọng lượng cá mỗi ngày, trộn với thức ăn và cho cá ăn trong 5-7 ngày.

e. Sử dụng Axit Oxolinic (chỉ dùng cho cá ăn): Liều lượng 0.1-0.2g bột Axit Oxolinic 5%, 0.125-0.25ml thuốc mỡ Axit Oxolinic, hoặc 0.1-0.2ml dung dịch Axit Oxolinic 5% cho mỗi kg trọng lượng cá, trộn với thức ăn và cho ăn trong 5-7 ngày. Không sử dụng loại Axit Oxolinic này cho việc tắm cá.

Lưu ý: Trước khi thực hiện bất kỳ liệu pháp điều trị nào, hãy tìm kiếm sự tư vấn của các chuyên gia cá Koi để đảm bảo việc điều trị đúng cách và an toàn cho cá Koi của bạn.

4. Phương pháp phòng ngừa trùng loa kèn ở cá Koi

Khi thả cá mới vào ao, việc khử trùng trước khi thả cá và tắm dược liệu định kỳ có thể giúp ngăn ngừa sự xâm nhập của Epistylis. Bạn có thể hòa tan 0.2g Malachite Green trong 1 tấn nước và thực hiện tắm dược liệu mỗi tháng 1 lần như một phương pháp phòng ngừa định kỳ cho cá.

Lưu ý quan trọng:

• Thuốc chứa thành phần chính là Methylene Blue như Green F, dung dịch Xanh Methylen, Fish Mate; thuốc chứa thành phần chính là Malachite Green như Hikosan, Green Aquamarine; thuốc chứa thành phần chính là Sodium Nifurstyrenate như Tera Nhật; thuốc chứa thành phần chính là Axit Oxolinic như Parazan, Green F, Paraxylene... là các sản phẩm được cấp phép và bán trên thị trường dưới danh mục thuốc thú y. Hãy sử dụng chúng theo đúng liều lượng và hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất hoặc hướng dẫn từ chuyên gia chăn nuôi hoặc bác sĩ thú y.

• Luôn tuân thủ quy định về sử dụng thuốc thú y và an toàn trong chăn nuôi cá.