Sinh sản cá Koi: Tìm hiểu quá trình và phương pháp sinh sản

Cá chép thường thực hiện quá trình sinh sản vào mùa xuân và mùa thu, với hai hình thức tự nhiên và nhờ vào sự can thiệp của con người

Suốt gần hai thế kỷ, người Nhật đã nghiên cứu việc tạo ra sự đa dạng màu sắc của cá koi bằng cách thực hiện quá trình sinh sản và nhân giống. Hãy khám phá chi tiết về phương pháp nuôi cá koi sinh sản để tạo ra những chú cá koi với bảng màu tuyệt vời trong bài viết sau đây.

1. Quá trình sinh sản tự nhiên của cá koi

Cá koi, loài cá chép nổi tiếng với đa dạng màu sắc ở Nhật Bản, trước khi con người can thiệp vào quá trình lai tạo, thì cá koi thực hiện việc sinh sản tự nhiên theo các tập tính chung của loài cá chép.

Cá chép thường thực hiện quá trình sinh sản vào mùa xuân và mùa thu, khi thời tiết mát mẻ, dễ chịu, và nhiệt độ nước hồ không quá cao. Chúng thích đẻ trong những ngày có mưa rào to, thường là vào buổi sáng sớm. Hành vi sinh sản thường diễn ra theo nhóm, với một con cái và 2-3 con cá đực bơi gần nhau.

Trứng cá Koi
Trứng cá Koi - Sinh sản tự nhiên của cá Koi

Khu vực lý tưởng cho việc đẻ trứng và thụ tinh tự nhiên của cá koi thường là ven bờ sông hoặc đầm ao, có nhiều cây cỏ, rong, và bèo làm nơi dựa cho việc đẻ trứng. Cá đực thường tranh nhau để cọ thân mình vào cá cái, kích thích cá cái uốn mình và làm trứng phọt ra ngoài. 

Lúc này, cá đực phun tinh dịch để thụ tinh trứng, và vỏ trứng cá koi có chất dính giúp bám vào cỏ cây, rong, và bèo.

Tuy nhiên, phương pháp sinh sản tự nhiên thường không đảm bảo được số lượng trứng thụ tinh và số lượng cá con như mong muốn. Do đó, nhiều người nuôi cá koi thường thực hiện thụ tinh nhân tạo để lựa chọn giống cá koi với màu sắc mong muốn và tránh tình trạng lai tạo gây thoái hóa giống.

2. Sinh sản cá Koi với sự can thiệp của con người

Quá trình sinh sản của cá koi dưới sự can thiệp của con người có hai phương pháp chính: thụ tinh tự nhiên và thụ tinh nhân tạo. Việc chọn lựa cá koi bố mẹ khỏe mạnh và có thành tựu sinh dục dựa trên những tiêu chí sau:

sinh sản của cá koi
Sinh sản của cá koi dưới sự can thiệp của con người

* Cá koi cái:

  • Kiểm tra bụng cá, chọn những con cá có bụng to, da mềm đều, lỗ sinh dục sưng và có màu ửng hồng.
  • Trứng của cá có độ rời cao, và khi vuốt nhẹ bụng cá từ ngực trở xuống, cá sẽ tiết ra vài trứng.

* Cá koi đực:

  • Kiểm tra chất lượng tinh dịch bằng cách vuốt nhẹ phần bụng gần lỗ sinh dục; tinh dịch có màu trắng đục là đạt chuẩn.
  • Chỉ nên thực hiện động tác vuốt 1 lần để tránh mất quá nhiều tinh dịch.

Phương pháp thụ tinh tự nhiên

Người nuôi cần xây dựng bể riêng và thả những con cá koi đã trưởng thành sinh dục từ 1 tuổi trở lên. Độ tuổi tốt nhất để cá koi cái sinh sản là từ 2-3 tuổi, với khả năng đẻ từ 150 đến 200 nghìn trứng mỗi lần. Cùng lúc, chất lượng trứng cũng đạt đỉnh cao, giúp tăng tỷ lệ thụ tinh và số lượng cá con hữu ích.

Phương pháp sinh sản cá Koi
Phương pháp sinh sản cá Koi

Người nuôi cá koi thả các bộ phận sinh sản vào bể đã chuẩn bị, với mỗi nhóm gồm một số con cá đực và một con cái. Bể đẻ thường được thiết kế nhỏ, nông và được trang bị rong, rêu và cây thủy sinh để trứng cá koi thụ tinh có thể bám vào và nở tự nhiên. Sau khi cá cái đẻ trứng, nhóm cá bố mẹ được loại bỏ và thay bằng nhóm khác.

Phương pháp thụ tinh nhân tạo

Với việc lấy trực tiếp tinh dịch và trứng từ cá koi bố mẹ và thực hiện thụ tinh theo tỷ lệ đã được tính toán trước. Lấy trứng và tinh dịch bằng phương pháp thủ công, ấn nhẹ vào lỗ sinh dục dưới bụng cá.

Trứng cá koi cái có màu vàng nâu, sệt và có khả năng kết dính tốt. Tinh dịch của cá koi đực có màu trắng sữa, đục. Người thụ tinh sẽ kết hợp trứng và tinh dịch trong một nơi và đổ vào bể trứng sẵn có, chờ đợi cho sự phát triển của cá con.

3. Phương thức sinh sản phổ biến của cá koi

Cách thụ tinh nhân tạo trong việc sinh sản cá koi được áp dụng phổ biến hơn so với phương pháp sinh sản tự nhiên, chủ yếu vì nó mang lại ưu điểm là tăng tỷ lệ thụ tinh và giảm số lượng trứng không thể nở thành cá bột. 

Phương thức sinh sản phổ biến của cá koi
Phương thức sinh sản phổ biến của cá koi

Dù sử dụng cả hai phương pháp, người nuôi koi vẫn cần phải tính toán cẩn thận khi kết hợp giống koi để tạo ra giống mới. Quy trình này giúp tạo ra cá con với bảng màu mong muốn, là phương pháp chọn lọc giống cá koi hiệu quả.

Hiện nay, đa số những con cá koi đẹp xuất phát từ việc kiểm soát quy trình sinh sản của người nuôi. Để đảm bảo mua được cá koi màu sắc đẹp và tránh mua phải cá không đạt chuẩn, người mua cần phải tìm kiếm tại các nguồn cung cấp uy tín. 

Người mua cần phải cẩn trọng để không nhầm lẫn và mua nhầm cá koi lai với giá cao, trong khi đó cá koi thuần chủng từ Nhật Bản có giá trị cao hơn.